ΔΥΣΛΕΞΙΑ

Η ΔΥΣΛΕΞΙΑ

     Η δυσλεξία είναι μία διαταραχή ως προς την ανάγνωση και τη γραφή. Αρχικά η δυσλεξία θεωρούνταν αποτέλεσμα εγκεφαλικών τραυματισμών, στη συνέχεια όμως μέσω της αφασίας ,διαπιστώθηκε ότι συνδέεται με διαταραχές  στο γραπτό και προφορικό λόγο. Ως όρος για τις διαταραχές αυτές χρησιμοποιήθηκε το ¨αλεξία¨.

     Η αφασία ήρθε στο προσκήνιο στα μέσα του 19ου αιώνα όταν έγινε το κέντρο μελέτης της παθολογίας του εγκεφάλου. Στη συνέχεια ο Broca ,γάλλος χειρούργος , το 1861 ανακάλυψε πια περιοχή του εγκεφάλου ήταν υπαίτια για τις διαταραχές του προφορικού λόγου, και σε συνδυασμό με άλλους ερευνητές έθεσαν τη μελέτη των γλωσσικών δυσκολιών. Ωστόσο ο νευρολόγος H. Jackson ήταν εκείνος που σύνδεσε την αλεξία με την αδυναμία χρησιμοποίησης συμβόλων από τα πρόσωπα.

      Ο Wernicke το 1879 διαπίστωσε ότι υπάρχει ένα τμήμα του εγκεφάλου όπου εκεί αποθηκεύονται οι φθόγγοι και οι λέξεις .Όταν παρουσιάζεται πρόβλημα σε αυτό το τμήμα του εγκεφάλου , μπορεί να προκληθεί λεκτική αφασία, δηλαδή η μη-κατανόηση ως προς τις γλώσσες των άλλων. Το 1917 επικράτησε μία σύγχυση ως προς τους ορισμούς οι οποίοι χρησιμοποιούνταν καθώς και ως προς  τη μεθοδολογία Την ίδια περίοδο ο Hinselwood  εντόπισε ότι η δυσλεξία οφείλεται στο ότι δεν έχουν αναπτυχθεί αρκετά τα εγκεφαλικά κύτταρα. Στη συνέχεια Ο Orton υποστήριξε ότι η δυσλεξία οφείλεται σε μία φυσιολογικής φύσεως διφορούμενης ημισφαιρικής κυριαρχίας, αποτέλεσμα εγκεφαλικής βλάβης, δίνοντας ως όρο τη ¨στρεφοσυμβολία¨ ,απορρίπτοντας τη θεωρία του Hinselwood .Στη συνέχεια το 1978 ο Mattis διαπίστωσε ότι η διαταραχή είναι αποτέλεσμα νευρολογικών ανωμαλιών και έδωσε τον όρο ¨πρωταρχική ειδική δυσλεξία¨ .Ωστόσο ο  όρος που επικρατεί σήμερα είναι δυσλεξία.

ΤΥΠΟΙ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ

Η δυσλεξία διακρίνεται σε τρείς τύπους: 

1. Η επίκτητη ή πρωταρχική τραυματική αναγνωστική καθυστέρηση παιδιών  ή τραυματική γραφοδεκτική αφασία.
2. Η ειδική ή εξελικτική αναπτυξιακή ή πρωτογενής ή αναπτυξιακή γραφοδεκτική αφασία.
3. Η δευτερογενής αναγνωστική καθυστέρηση ή δευτερογενής εξωγενής δυσλεξία.

        Πιο συγκεκριμένα ο πρώτος τύπος δυσλεξίας χαρακτηρίζει παιδιά άνω των 1,5 με 2 ετών , τα οποία μπορούσαν να διαβάσουν να γράψουν και ήξεραν ορθογραφία , αλλά ση συνέχεια  είτε ελαττώθηκαν αυτές οι ικανότητες είτε έπαψαν να υπάρχουν, λόγω βλάβης του εγκεφάλου.

         Ο δεύτερος τύπος δυσλεξίας δεν σχετίζεται μόνο με την αδυναμία ανάγνωσης , γραφής  κ.ο.κ.  αλλά και με μία ειδική δυσκολία στη μάθηση γενικά. Κυρίως σχετίζεται με τον έλεγχο και τη χρήση του γραπτού λόγου όπως το αλφάβητο και μέχρι ενός σημείου και με τον προφορικό λόγο και οφείλεται σε σημαντικές γνωστικές υπολειτουργίες που έχουν οργανική βάση συνήθως. Είναι ειδική γιατί αναφέρεται σε μία μορφή ανάπτυξης πολύ συγκεκριμένη, την αναγνωστική συμπεριφορά του παιδιού. Παράλληλα  είναι εξελικτική-αναπτυξιακή γιατί κυρίως  εντοπίζεται σε άτομα σχολικής ηλικίας , που είναι στο πρώτο αρχικό στάδιο ανάγνωσης και γραφής.

Ο τρίτος τύπος δυσλεξίας  περιλαμβάνει παιδιά με φυσιολογική ή ακόμα και υψηλή εφυία, καθώς  και παιδιά που χαρακτηρίζονται από αισθητηριακές , κινητικές και γνωστικές ικανότητες. Αυτός ο τύπος δυσλεξίας οφείλεται στην έλλειψη εμπειριών και νοημοσύνης  και κυρίως προκαλείται σε παιδιά τα οποία δεν έχουν λάβει την απαιτούμενη μόρφωση.

ΣΥΝΗΘΗ ΛΑΘΗ ΤΟΥ ΔΥΣΛΕΚΤΙΚΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

Τα λάθη του δυσλεκτικού παιδιού συνήθως είναι πολλά και συνεχή . Τ ο πόσο συχνά είναι τα λάθη που πραγματοποιούνται οφείλεται στο πόσο ενδιαφέρον είναι το κείμενο το οποίο επεξεργάζεται το παιδί και η κατάσταση στην οποία βρίσκεται  σε σωματικό και ψυχολογικό επίπεδο. Τα πιο συνηθισμένα λάθη είναι : 

• Λάθη γραμμάτων: αναγραμματισμός ,παράλειψη γραμμάτων , αντικατάσταση γραμμάτων που συνήθως μοιάζουν μεταξύ τους.
• Λάθη σε συλλαβές : πρόσθεση παραπάνω συλλαβών, απλοποίηση φθογγικών συμπλεγμάτων , τραύλισμα.
• Λάθη με λέξεις: Περιλιπτοποίηση φράσεων ,αντικατάσταση λέξεων από άλλες , χωρισμός της λέξης αδυναμία αναγνώρισης γνωστής λέξης σε άγνωστο κείμενο.
• Λάθη στη χρήση των σωστών γραμματικών τύπων , δηλαδή λάθη σε χρόνους ή καταλήξεις.
• Διακοπτόμενη ανάγνωση 

 ΠΗΓΗ: Παπάνης,Ε., Γιαβρίμης,Π., Βίκη,Α., Καινοτόμες Προσεγγίσεις στην Ειδική Αγωγή-Εκαπιδευτική έρευνα για ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.2009: Ι.Σιδέρης